• Навiны
  • Культурныя правы
  • “Вера твая будзе вечнай і будзе жывой” – 18 выпуск: беларуская культура падчас грамадска-палітычнага крызісу

“Вера твая будзе вечнай і будзе жывой” – 18 выпуск: беларуская культура падчас грамадска-палітычнага крызісу

Апошняе абнаўленне: 9 лютага 2021
“Вера твая будзе вечнай і будзе жывой” – 18 выпуск: беларуская культура падчас грамадска-палітычнага крызісу
“Я адсяджу, я выйду з паднятымі рукамі, з паднятай галавой і з чыстай душой”, – гэта апошнія словы зняволенага мастака пасля вынесенага яму несправядлівага прысуду. Такіх прысудаў усё болей, і гэта жахліва. Менавіта таму мы не здаемся, бо кожны творчы акт пратэсту і салідарнасці – гэта голас, тысячы, сотні тысяч галасоў вольных людзей, і разам гэтыя галасы прарываюць блакаду страху і гвалту.

Маніторынг парушэнняў правоў у сферы тэатра

У дадатак да агульнай справаздачы паводле маніторынгу парушэнняў культурных правоў і правоў чалавека ў дачыненні да дзеячаў культуры за 2020 год, Беларускі ПЭН-цэнтр падрыхтаваў экспертны аналіз парушэнняў правоў і рэпрэсій у сферы тэатру.


Затрыманні, прысуды, пераслед

Аксану Манкевіч, гіда, прызналі вінаватай ва ўдзеле ў несанкцыянаваным масавым мерапрыемстве і прысудзілі да 15 сутак адміністратыўнага арышту. Цэлую экскурсійную групу з 7 чалавек затрымалі ў сталіцы на праспекце Незалежнасці 31 студзеня, калі ў горадзе адбываліся кропкавыя затрыманні сілавікамі.

Ксеніі Міклашэўскай і Мікіту Броўку, супрацоўнікам крамы Symbal.by, прысудзілі 20 сутак арышту за “пікетаванне шляхам размяшчэння прадукцыі з сімволікай на прылаўку крамы”. Анастасія Трафімчык і Вольга Ігнатовіч атрымалі па 15 сутак арышту.

Крысціна Іванова

На Крысціну Іванову, уладальніцу лідскай крамы сувеніраў з сімволікай і рэкламнага агенцтва «Хамелеон», склалі пратакол па артыкуле 23.34 за пікет – продаж нататнікаў з «Пагоняй» і бел-чырвона-белых сцяжкоў. Дагэтуль крама перажыла 8 праверак.

Ангеліна Бібік і Мацвей Копач атрымалі год абмежавання волі без накіравання ў выпраўленчую ўстанову за знявагу дзяржаўнага сцяга. 7 лістапада яны сарвалі сцяг з будынка на вуліцы Куйбышава ў Мінску, а потым спалілі яго.

Руслан Акостка

Іван Канявега, дырэктар канцэртнага агенцтва Horse&Vega, 4 лютага атрымаў 3 гады калоніі за тое, што ў ноч з 9 на 10 жніўня спрабаваў спыніць машыну ДАІ, каб яна не заехала ў людзей. 

Руслан Акостка, які 15 лістапада здолеў прайсці амаль праз увесь Салігорск з бел-чырвона-белым сцягам, атрымаў тры гады пазбаўлення волі ў калоніі агульнага рэжыму і абавязаны выплаціць матэрыяльную кампенсацыю ў памеры 2 000 рублёў міліцыянту, нібыта пацярпеламу пры затрыманні Руслана.  

Аляксандр Нурдзінаў, мастак, які 9-10 жніўня кідаў у бок амапаўцаў кветкі, атрымаў 4 гады калоніі ўзмоцненага рэжыму.


Ціск, звальненні, забароны

Вольга Барышнікава і Алеся Селядцова

Дуэт “Арыстакратычная бледнасць” (Вольга Барышнікава і Алеся Селядцова), які спявае прыпеўкі па матывах апошніх навін, абвясціў аб прыпыненні сваёй дзейнасці праз пільную ўвагу да іх з боку органаў.

Святлана Воцінава, галоўная рэдактарка часопіса “Маладосць”, звольненая са сваёй пасады рашэннем Міністэрства інфармацыі. 

Акторы Гродзенскага драматычнага тэатра

Актораў Гродзенскага драматычнага тэатра, звольненых за палітычную пазіцыю ў верасні 2020, выклікалі ў міліцыю, верагодна, за навагодняе віншаванне, у якім яны зычылі 2021-му стаць “годам вольнай Беларусі, годам права і перамогі, годам беларускай мовы і бел-чырвона-белага сцяга”. З тымі, хто 2 лютага прыйшлі ў міліцыю па позве, правялі прафілактычную гутарку.

Аддзел па барацьбе з эканамічнымі злачынствамі выклікае на гутарку ўсіх вытворцаў, з якімі кампанія symbal.by працавала апошнія два гады, на прадмет таго, ці выраблялі яны прадукцыю бел-чырвона-белых колераў і з гербам “Пагоня”. 

З крамай “Мой модны кут” у Маларыце разрываюць дамову арэнды памяшкання. 1 лютага ў краму прыходзілі з маларыцкай інспекцыі аховы працы.

У выдавецтве «Кнігазбор» канфіскавалі ўсе асобнікі рамана «Рэвалюцыя» Віктара Марціновіча. 

У СІЗА КДБ забаранілі ўключаць “Аўтарадыё” падчас прагулак зняволеных – многім з іх падабалася, што па радыё ставілі рок-музыку. 

Спектакль “Белый кролик, красный кролик”, які збіраўся паказваць тэатр HomoCosmos, адменены, таму што гастрольнае пасведчанне на яго паказ было ануліравана. 


Рэпрэсіі за сімволіку

За бел-чырвона-белыя сцягі па-ранейшаму караюць: за сцяг раёна Новая Баравая (10 содняў), за сцягі, знойдзеныя ў лесе (штраф 10 базавых велічынь), за выхад у горад з бел-чырвона-белым сцягам на плячах (10 сутак).

100 гісторыкаў падпісалі заяву ў абарону нацыянальнага сцяга, які ўлады хочуць прызнаць экстрэмісцкім. 


Творчы супраціў

У новым выпуску відэапраекта «Словы мацней» кінакрытык Тарас Тарналіцкі чытае ўрывак з «Зацемак аб характары беларусаў» публіцыста і мысляря Станіслава Грынкевіча.

Новыя творы пратэставага мастацтва: Ліля Квацабая; elizabeth.batori_art; Уладзімір Цэслер

“Для каго” – песня Кацярыны Ваданосавай і кліп Аляксандры Канафальскай – пранізлівае мастацтва, у якім мы пазнаем многа знаёмых твараў. 

Беларусы замежжа правялі канферэнцыю і канцэрт салідаранасці “Жыве Беларусь!”. 


Галасы асобаў

Алена Анісім, старшыня Таварыства беларускай мовы:

Алена Анісім

“Гэты сцяг [бел-чырвона-белы] сімвалізуе сумленнасць і дэмакратыю, гэта сімвал перспектывы развіцця Беларусі. Адпаведна робяцца ўсе захады, каб забараніць яго, ідзе пераслед усёй такой жа каляровай гамы. Гэта сведчыць пра тое, што на тым баку дзейнічаюць антыбеларускія і антынацыянальныя сілы”.

Мікола Купава – аўтар эталона дзяржаўнага бел-чырвона-белага сцяга, прынятага Вярхоўным Саветам у 1991 годзе:

Мікола Купава

“Упершыню бел-чырвона-белы сцяг з’явіўся на гравюры 1444 года! На той гравюры – бітва з туркамі пад Варнай, у якой таксама ўдзельнічалі войскі ВКЛ. Бел-чырвона-белыя сцягі масава паказаныя на славутай карціне “Бітва пад Оршай 1514 года”. У 1917-м, яшчэ да абвяшчэння БНР, вайскоўцы-беларусы былой царскай арміі ўпрыгожвалі свае мундзіры бел-чырвона-белымі стужкамі і значкамі. Таму Клаўдзій Дуж-Душэўскі ў 1918-м, ствараючы сцяг для БНР, нічога не выдумляў, ён проста ўзяў правераны стагоддзямі сімвал”.

Карына Хацкалёва, рэжысёрка і крэатыўны капірайтар, якая 31 студзеня прыйшла пад Акрэсціна сустрэць Дзяніса Іванова і была затрыманая, пра тое, што здарылася. 

Карына Хацкалёва

“Мне здаецца, у нас развіваецца культура прыніжэння. Проста той факт, што ты не ведаеш, дзе парушаеш закон, ужо прыніжае, прымушае баяцца. Затрымаюць цябе ці не – проста нейкі рандом. Фабрыка па фабрыкаванні спраў робіць сваю працу. Адзінае, што застаецца нам – гаварыць пра гэта, не замоўчваць. Ну і салідарнасць”.

Руслан Вашкевіч

Руслан Вашкевіч, мастак, куратар мастацкіх праектаў:

“Ролю мастака ў гэтай рэвалюцыі, мне здаецца, узяў на сябе народ, людзі. На гэты раз людзям не былі патрэбныя нейкія маніфесты, намаляваныя плакаты, нейкія яркія карцінкі, зробленыя прафесійнымі мастакамі. А ўсё гэта цяпер умеюць выдатна рабіць самі людзі. Тым больш яны натхнёныя не нейкім там эстэтычным пачуццём, а самімі падзеямі, якія навокал адбываюцца”.


Міжнародная салідарнасць

З 3 па 7 лютага ў Штутгарце праходзіў музычны фестываль эксперыментальнай музыкі ECLATПадчас фестываля Марыі Калеснікавай уручылі прэмію ў вобласці правоў чалавека імя Герхарта Баўма.

Максім Знак намінаваны на Міжнародную прэмію імя Трар’е – гэта самая прэстыжная прэмія ў галіне правоў чалавека. 

Чэшскі слэмер Роберт “Тукан” Нэтука запісаў “Слэм пра Беларусь”.

У Швецыі ў межах праекта «Готландскія размовы» пры выдавецтве Ariel выйшла кніга-эсэ беларускага паэта Дзмітрыя Строцава «Искусство народного неповиновения» ў перакладзе на шведскую Мікаэля Нідаля. Разам з ёй выйшла кніга рускай пісьменніцы Марыі Сцяпанавай «Письма в счастливое время» (пераклад Нільса Хокансана), прысвечаная адкрытаму лісту Святланы Алексіевіч да расійскай інтэлігенцыі «Чаму вы маўчыце?» і адказам вядомых расейцаў на гэты зварот.

Літаратурная пляцоўка Nuyorican Poets Cafe (Нью-Ёрк) супольна з PEN America 6 лютага зладзілі перакладчыцкі слэм, прысвечаны падзеям 2020 года ў Беларусі. 

Еўрапейская пісьменніцкая і перакладчыцкая супольнасць заклікае міністраў культуры прыняць меры супраць палітыкі Лукашэнкі, дзе “пісьменнікаў і перакладчыкаў запалохваюць і саджаюць у турмы”. 

Кліп на палескую баладу “Стояла дзевчына”, зняты ў Ізраілі. 

Cпевакі з 24 краінаў свету, ад Аргентыны да Японіі, запісалі разам гімн «Магутны божа». 

Спампаваць pdf-версію 18-га выпуску маніторынга культурнага супраціву