Прэмія імя Алеся Адамовіча

Прэмія імя Алеся Адамовіча

Прэмія імя Алеся Адамовіча была заснаваная Беларускім ПЭН-цэнтрам і мас-медыя ў студзені 1995 года, праз год пасля смерці пісьменніка, грамадскага дзеяча і аднаго з заснавальнікаў Беларускага ПЭН-цэнтра Алеся Адамовіча. Старшынём журы прэміі першапачаткова быў Васіль Быкаў. Першыя два гады прэмія ўручалася 3 верасня, у дзень нараджэння Алеся Адамовіча, у чатырох намінацыях:

1) літаратурная публіцыстыка;
2) газетная журналістыка;
3) кінажурналістыка;
4) радыёжурналістыка.

Пазней прэмія пачала ўручацца 26 студзеня — у дзень смерці пісьменніка. Першае ўручэнне прэміі Алеся Адамовіча адбылося падчас працы Другога міжнароднага кангрэсу ў абарону дэмакратыі і культуры ў Іслачы 3 верасня 1995 года.

Мэты прэміі:

— ушанаваць памяць Алеся Адамовіча;
— адзначыць найлепшы публіцыстычны твор, прысвечаны актуальным праблемам сучаснасці.

Лаўрэаты:

2022Ганна Кандрацюк з кнігай «У прысценку старога лесу», за актуалізацыю традыцый еўрапейскага рэпартажу;

Максім Знак з кнігай «Зэкамерон», за чалавечую годнасць, свабоду думкі і творчасці ў нечалавечых умовах.

2021газету “Новы час” і яе рэдактарку Аксану Колб – за шматгадовую ўвагу да тэмаў культуры, гісторыі, правоў чалавека; за магчымасць для беларускіх палітвязняў атрымліваць папяровую версію газеты ў час, калі незалежнай прэсы ў друкаваным выглядзе ў Беларусі ўжо не засталося;

кнігу «(Не)расстраляныя» (укладальнікі Сяргей Будкін, Віктар Жыбуль) – за вяртанне імёнаў і твораў рэпрэсаваных дзеячоў беларускай культуры;

Дзмітрыя Строцава і яго кнігу “Беларусь перакуленая” (Дмитрий Строцев. Беларусь опрокинута) – за моцны паэтычны дакумент 2020 году і праўдзівае сведчанне аб пратэстах і салідарнасці, нянавісці і любові, аб роспачы і перамозе;

Вольгу Шпарагу і яе кнігу “У рэвалюцыі жаночы твар. Выпадак Беларусі” (Ольга Шпарага. У революции женское лицо. Случай Беларуси) – за аўтарскае эсэ пра ролю жанчын у беларускіх пратэстах, эмансіпацыю ўсіх слаёў грамадства і сястрынства ў турме.

2019Ірына Раманава за кнігу “Улада і грамадства: БССР у 1929 – 1939 гады”, унікальныя дакументы якой раскрываюць схаваныя і засакрэчаныя бакі тагачаснага савецкага жыцця.

2018Вячаслаў Ракіцкі за цыкл дакументальных фільмаў «Сведкі», прысвечаных найноўшай беларускай гісторыі і Наста Захарэвіч за сістэмнае асвятленне і аналітыку праблем, звязаных з гвалтам і дыскрымінацыяй.

2017 Аляксандр Лукашук за стварэнне кніжнай серыі “Бібліятэка Свабоды”, а таксама за выданне кніг “Прыгоды АРА ў Беларусі” і “Сьлед матылька. Освальд у Менску”.

2016Зміцер Бартосік за кнігу «Быў у пана верабейка гаварушчы»

2015 Уладзімір Арлоў за кнігу “Імёны Свабоды” (Мінск, 2015).

2014Уладзімір Някляеў за кнігу “Знакі прыпынку”

2013Алесь Бяляцкі за кнігу “Асвечаныя беларушчынай”

2012Валер Булгакаў за кнігу “Беларусь 1994—2004 гг.: разбудова дзяржавы і пераслед нацыі” і Аляксандр Фядута за кнігу “Амерыканскія вершы”, напісаную падчас знаходжання ў СІЗА КДБ

2011Аляксандр Тамковіч за кнігу інтэрв’ю “Без палітыкі” і Мікалай Мельнікаў за вялікі ўнёсак у зберажэнне спадчыны Васіля Быкава

2010Сяргей Шапран за кнігу “Васіль Быкаў. Гісторыя жыцця ў дакументах, публікацыях, успамінах, лістах”

2007Павал Севярынец за публіцыстычны цыкл “Лісты з лесу”

2006Сяргей Навумчык за кнігу “Сем гадоў Адраджэння, альбо Фрагменты найноўшай беларускай гісторыі”

2004Генадзь Бураўкін за кнігу паэзіі “Жураўліная пара”, укладанне кнігі ўспамінаў “Наш Быкаў” і серыю публіцыстычных артыкулаў у газеце “Салідарнасць”

2002Ганна Соўсь за цыкл рэпартажаў у эфіры Радыё Свабода з урочышча Курапаты падчас будаўніцтва там кальцавой дарогі

2001Валянцін Акудовіч за культуралагічныя эсэ, прысвечаныя самаідэнтыфікацыі беларусаў, і Валерый Дранчук за публіцыстычныя артыкулы ў абарону беларускай прыроды

2000 Міхась Скобла за цыкл перадач “Вольная студыя” 1999—2000 гадоў і Сяргей Шупа за публікацыю дзвюх кніг “Архiва Беларускай Народнай Рэспублiкi”

1998Сяргей Дубавец за цыкл перадач “Вострая Брама”

1996Віталь Тарас і Людміла Паўлікава-Хейдарава за прынцыповасць i майстэрства ў асвятленнi сучасных праблем Беларусi

1995Павел Шарамет, Анатоль Казловіч, Віталь Цыганкоў, Валянцін Жданко, Самсон Палякоў і Анатоль Алай