![“Маё мастацкае слова абмяжоўваюць, і я чамусьці ператвараюся ў злачынцу”. Выпуск 24](/wp-content/uploads/2021/03/24.png)
Затрыманні, прысуды, пераслед
![](/wp-content/uploads/2021/03/1_ivan-vyarbiczki-340x240.jpg)
Іван Вярбіцкі, мультыплікатар з Гальшан, атрымаў 8 гадоў і 1 месяц калоніі за “тролінгавыя” паведамленні ў Telegram, расцэненыя як падбухторванне да актаў тэрарызму.
17 сакавіка адбыўся допыт Аляксандра Памідорава ў Дэпартаменце фінансавых раследаванняў у якасці сведкі па крымінальнай справе супраць BY_Help.
Ян Роман, журналіст і паэт, затрыманы ў Гродна 17 сакавіка. Яго вінавацяць у фінансаванні пратэстаў (ён аплаціў штрафы дваіх чалавек, пакараных за ўдзел у акцыях). Дома ў Яна адбыўся ператрус: забралі ноўтбук і тэлефон.
![](/wp-content/uploads/2021/03/1_ales-dzyanisau-340x240.jpg)
Агляд кватэры Алеся Дзянісава, журналіста і музыкі, лідара гурта DZIЕCIUKI, прайшоў у Гродна 17 сакавіка. Яму таксама закідаюць фінансаванне пратэстаў. Міліцыянты канфіскавалі ноўтбук і смартфон дачкі, а таксама хатні кампутар і тры старыя мабільныя тэлефоны. 18 сакавіка Алеся выклікалі на допыт у Аддзел па барацьбе з эканамічнымі злачынствамі.
Вадзіма Дзмітранка, архітэктара, пакаралі трыма гадамі «хіміі». Яго адпусцілі з-пад варты ў залі суда пад падпіску аб нявыездзе і належных паводзінах на час абскарджання прысуду.
![](/wp-content/uploads/2021/03/1_zmiczer-afanasenka-340x240.jpg)
У Змітра Афанасенкі, вакаліста гурта Amaroka, 17 сакавіка адбыўся ператрус. Зміцер супрацоўнічаў з «Арт-сядзібай», таксама яго затрымлівалі падчас мінскіх маршаў увосень 2020 года.
Дзмітрыя Сачыўку, канцэртнага фатографа і музыку, асудзілі на 30 сутак арышту за ўдзел у Масленіцы.
Змітра Казакевіча, журналіста, аштрафавалі на 1740 рублёў за два артыкулы, якія ён напісаў. У судзе Зміцер працытаваў урывак з рамана-антыўтопіі Джорджа Оруэла «1984» і спрабаваў падарыць суддзі асобнік кнігі ў перакладзе на беларускую.
![](/wp-content/uploads/2021/03/1_andrej-paluda-340x240.png)
Андрэя Палуду, праваабаронцу, 19 сакавіка выклікалі ў Следчы камітэт на допыт у межах крымінальнай справы, заведзенай паводле часткі 2 артыкула 342 Крымінальнага кодэкса – навучанне ці іншая падрыхтоўка асоб для ўдзелу ў групавых дзеяннях, якія груба парушаюць грамадскі парадак. Андрэй Палуда – адзiн з аўтараў нон-фiкшн кнiгi “Смяротнае пакаранне ў Беларусi” (2015 год), разам з Адар’яй Гуштын i Палiнай Сцепаненкай.
Ігару Банцару, які з 3 сакавіка трымаў сухую галадоўку, 19 сакавіка прысудзілі 1,5 года “хіміі”. На час апеляцыі ён адпушчаны на свабоду.
![](/wp-content/uploads/2021/03/1_igar-banczar-340x240.jpg)
Таццяну Загорац 19 сакавіка аштрафавалі на 870 рублёў за вокліч “Жыве Беларусь!”, які, як сцвярджае сведка-міліцыянт, яна выгукала са свайго акна 7 сакавіка, хаця жанчына тады нават не знаходзілася дома.
Гродненскіх праваабаронцаў, сярод якіх пісьменнікі Віктар Сазонаў і Уладзімір Хільмановіч, 20 сакавіка выклікалі ў Следчы камітэт у межах крымінальнай справы супраць ПЦ “Вясна”.
Язэп Палубятка, беларускі грамадска-культурны дзеяч, журналіст і пісьменнік з Мастоў, выкліканы на допыт у міліцыю 22 сакавіка.
Ціск, звальненні, забароны
Арганізатары фестываля Moving Art Festival вымушаныя былі адмяніць фэст і закрываюць пляцоўку, таму што не могуць трапіць у памяшканне, якое арэндуюць у завода “Гарызонт”.
![](/wp-content/uploads/2021/03/2_polskiya-shkoly-340x240.jpg)
10 сакавіка пракуратура распачала крымінальную справу па факце “гераізацыі ваенных злачынцаў” на падставе таго, што нібыта ў адной з польскіх дзіцячых арганізацый мела месца ўсхваленне антысавецкіх партызанаў. Адразу ў некалькіх гарадах пачаліся праверкі дзейнасці ў польскіх грамадскіх арганізацыях. Кантроль ажыццяўляюць прадстаўнікі ўсіх магчымых дзяржаўных служб: ад пракуратуры да санстанцыі. Правяраючыя спрабуюць дазнацца, ці адзначаюць дзеці, якія наведваюць “Польскую школу”, польскія нацыянальныя святы і ўвогуле навошта яны вучаць мову продкаў. Пракуратура Брэста падала пазоў аб ліквідацыі “Польскай школы”.
![](/wp-content/uploads/2021/03/2_andrej-pyatrouski-340x240.jpeg)
Андрэй Пятроўскі, настаўнік са Смаргоні, быў звольнены за тое, што на ўроку расказаў вучням пра бел-чырвона-белы сцяг (сын чыноўніцы запісаў усё на тэлефон). 18 сакавіка да яго ў кватэру прыйшлі сілавікі, з санкцыі пракурора быў праведзены агляд, канфіскаваныя старэнькі ноўтбук, планшэт, флэшкі і яго смартфон.
Спектакль «Кадзіш» пра трагічны лёс габрэяў у часе Другой сусветнай вайны, які мусіў прайсці ў Гродна 20 сакавіка, быў забаронены пад пагрозай крымінальнай адказнасці арганізатарам. Прычынамі для забароны стала тое, што «ў спектаклі «Кадзіш» асуджаецца фашызм», кажацца пра канцлагеры і трагічны лёс габрэяў, а менавіта з фашыстамі частка беларускага грамадства асацыюе сённяшнюю ўладу».
Сімволіка
Дзмітрыя Ліпіева 15 сакавіка затрымлівалі ва ўласнай кватэры шасцёра невядомых у масках са зброяй. Падставай стаў бчб сцяг у вакне, які насамрэч ляжаў у шафе. Падчас затрымання і ператрусу супрацоўнікі спрабавалі высветліць, ці з’яўляецца Дзмітрый адміністратарам тэлеграм-каналаў. 17 сакавіка Дзмітрыя, пасля двух сутак на Акрэсціна, асудзілі на 30 дзён адміністратыўнага арышту.
![](/wp-content/uploads/2021/03/3_ullyana-garbachova-340x240.jpg)
Гэты прыклад у чарговы раз ілюструе жорсткасць і неправамернасць рэпрэсій і неабароненасць грамадзян у Беларусі. Больш за тое, зафіксаваныя іншыя выпадкі, калі грамадзян каралі за сцягі, якія не віселі ў вокнах.
Ульяну Гарбачову, былую работніцу МТЗ, якую звольнілі за ўдзел у забастоўцы, 18 сакавіка затрымалі, калі яна гуляла з сынам і сабакам. На яе склалі пратакол за абрад “Гуканне вясны” (якое святкавалі ў лесе, Ульяна была ў чырвонай сукенцы і белым шаліку, з чырвоным палатном у руках) і, пакараўшы штрафам у 50 базавых, вечарам адпусцілі.
Творчы супраціў
Сучасны мастацкі тэатр (СХТ) паказаў спектакль “Дракон” у анлайнавым фармаце 18 сакавіка. Усе сабраныя падчас паказу сродкі будуць перададзеныя на новую пастаноўку “Былы сын” паводле рамана Сашы Філіпенкі.
«Словы мацней»: Кецеван Асраташвілі, спявачка, акторка, настаўніца, каб выказаць салідарнасць і падтрымаць рэпрэсаваных дзеячоў і дзяячак культуры, чытае верш паэта Ігната Дварчаніна, рассталянага ў 1937 годзе.
Артысты Перамогі – LIVE 20 сакавіка: Вераніка Круглова (KRIWI) & Валерыя Дэле (Dee Tree).
Мінчук Fromm Savoque напісаў песню “Я выходжу“ для натхнення беларусам і памяці Рамана Бандарэнкі.
Актуальнае пратэснае мастацтва:
Лілія Квацабая “Ідэальны мікрафон па версіі гурта «Галасы ЗМеста»;
Savichz “Дапаможам прагнаць махляроў з гораду”
![](/wp-content/uploads/2021/03/4_savichz.jpg)
![](/wp-content/uploads/2021/03/4_idealny-mikrafon-e1616417176366.jpg)
Галасы асобаў
![](/wp-content/uploads/2021/03/5_syargej-gapon-340x240.png)
Сяргей Гапон – фатограф «Франс Прэс», які жыве ў Крэве і актыўна развівае мястэчка: ладзіць выставы і сустрэчы, аднаўляе старыя могілкі. 15 верасня супраць яго была распачатая адміністратыўная справа за святкаванне Масленіцы.
“Я шчыра люблю Крэва. Гэта для мяне не нейкая ноўнэйм-вёска. Гэта мая радзіма, я бачу вялікі патэнцыял у Крэве. У Фэйсбуку ў каментах мне нехта напісаў – давай, чакаем у Літве цябе. Але я нікуды не хачу з’язджаць. У мяне тут распачата шмат праектаў, працы вышэй галавы, і яе трэба рабіць”.
![](/wp-content/uploads/2021/03/5_oksana-mashynkova.jpg)
Аксана Машынкова, рэжысёрка, пра адмену спектакля “Кадзіш”:
“Калі я як акторка не магу казаць з дапамогай мастацкага слова, то мне наогул не зразумела, пра што я магу з ім размаўляць. Ці магу я, ці мне можна? Маё мастацкае слова абмяжоўваюць, і я чамусьці ператвараюся ў злачынцу. Можа варта выкласці рэестр, пра што можна размаўляць, пра што не?”
Вадзім Дзмітранок, архітэктар, які пасля чатырох месяцаў за кратамі выйшаў на волю перад “хіміяй”, пра зняволенне:
![](/wp-content/uploads/2021/03/1_vadzim-dzmtranok.jpg)
“«Сядзець» дапамагаюць кнігі. На «Валадарцы» лепшая бібліятэка: і кніг больш, і ў добрым стане. У Жодзіне зашмат старых, жоўтая зацёртая папера, чытаць было цяжка, тым больш з маімі пашкоджанымі пасля затрымання вачамі. Пра сукамернікаў персанальна не буду гаварыць, каб ім не адгукнулася, але скажу, што сустрэў шмат разумных і таленавітых людзей. І асабліва захапляюся маладымі. Ашаламляльныя, яны дакладна не здадуцца”
Міжнародная салідарнасць
17 сакавіка ў межах Міжнароднага фестывалю паэзіі і перакладу ў Атланце адбылася паэтычная імпрэза, падчас якой беларускія паэты і паэткі Дзмітрый Строцаў, Юлія Цімафеева, Марыя Мартысевіч і Уладзімір Лянкевіч прачыталі свае пераклады вершаў амерыканскіх калег – Vievee Francis, Hanif Abdurraqib, Travis Denton і Mario Chard. І, адпаведна, наадварот.
Дзесяць акцёраў Гродзенскага драматычнага тэатра, якія былі звольненыя за ўдзел у агульнанацыянальнай забастоўцы, пераехалі ў Літву, дзе возьмуць удзел у супольных міжнародных праектах.
Беларускія паэт і паэтка Дзмітрый Строцаў і Ганна Комар атрымалі Прэмію за свабоду слова ад Нарвежскага саюза пісьменнікаў.
![](/wp-content/uploads/2021/03/6_premiya.jpg)
У Сусветны дзень паэзіі 21 сакавіка ладзіўся глабальны паэтычны анлайн-фестываль Poesia 21. Беларусь на фестывалі прадставілі тры паэткі: Юлія Цімафеева, Таццяна Скарынкіна і Марыя Маліноўская.
З нагоды Сусветнага дня паэзіі Міжнародны ПЭН адзначыў дзвюх паэтак і двух паэтаў, якія сёння знаходзяцца ў небяспецы праз сваю дзейнасць, сярод іх – беларуска Марыя Мартысевіч. У сваёй заяве PEN International выказаў салідарнасць з культурнымі дзеячамі Беларусі і заклікаў беларускія ўлады неадкладна спыніць рэпрэсіі ў дачыненні да іх.
Спампаваць pdf-версію 24-га выпуску маніторынга культурнага супраціву