Грузія: Асуджаем бязлітасны наступ на фундаментальныя правы

Апошняе абнаўленне: 8 кастрычніка 2024
Грузія: Асуджаем бязлітасны наступ на фундаментальныя правы

Беларускі ПЭН далучаецца да заявы PEN International адносна нападу на свабоду выказвання і іншыя фундаментальныя правы ўладаў Грузіі.

«PEN International выказвае падтрымку пісьменнікам, журналістам і актывістам Грузіі, паколькі ўлады працягваюць карыстацца метадамі Крамля, ухваляючы законы, падобныя да расійскіх, накіраваныя на падаўленне любой крытыкі і знішчэнне грамадзянскай супольнасці. Такія рэпрэсіўныя законы неабходна тэрмінова адмяніць», — заявіла Ма Тыда, старшыня Камітэта пісьменнікаў у зняволенні PEN International.

3 кастрычніка 2024 года – Улады Грузіі павінны спыніць пастаянныя напады на свабоду выказвання і іншыя фундаментальныя правы, заявілі PEN International і PEN Грузіі пасля прыняцця законапраекта аб сямейных каштоўнасцях, які ў прыватнасці перашкодзіць журналістам асвятляць пытанні ЛГБТІ і забароніць публічныя сходы, якія закон апісвае як «прапаганду ЛГБТ». Улады Грузіі павінны неадкладна прыняць меры для ўнясення змяненняў, рэфармавання або адмены ўсіх законаў, якія могуць быць выкарыстаны для парушэння правоў на свабоду выказвання, асацыяцый і сходаў, у адпаведнасці з нацыянальнымі і міжнароднымі абавязацельствамі Грузіі ў галіне правоў чалавека.

17 верасня 2024 года Парламент Грузіі прыняў у трэцім чытанні законапраект аб сямейных каштоўнасцях, які прадугледжвае ўнясенне змяненняў у 18 дзеючых законаў, уключаючы Закон аб свабодзе слова і выказвання. Новыя папраўкі забараняюць вяшчальнікам распаўсюджваць кантэнт, які «прапагандуе ідэнтыфікацыю з полам, адрозным ад біялагічнага, або адносіны паміж асобамі аднаго біялагічнага полу на аснове сэксуальнай арыентацыі», з санкцыямі для фізічных асоб у памеры 1,000 лары (прыкладна 350 еўра) і для юрыдычных асоб – 3,000 лары (прыкладна 1,050 еўра). Папраўкі забараняюць правядзенне публічных сходаў або дэманстрацый, якія прапагандуюць «ЛГБТ прапаганду», а таксама даюць права ўладам цэнзураваць фільмы і кнігі.

Гэты законапраект выклікаў шырокую хвалю абурэння як унутры краіны, так і на міжнародным узроўні. Прэзідэнт Грузіі Саломэ Зурабішвілі адмовілася яго падпісаць і вярнула ў Парламент 2 кастрычніка. Старшыня Парламента Шалва Папуашвілі, які з’яўляецца адным з аўтараў законапраекта і членам кіруючай партыі «Грузінская мара», як чакаецца, падпіша законапраект і апублікуе яго на працягу пяці дзён, як гэта прадугледжана Канстытуцыяй Грузіі. Закон уступіць у сілу праз 60 дзён пасля парламенцкіх выбараў, якія адбудуцца 26 кастрычніка.

Гэты крок з’яўляецца апошнім у шэрагу законапраектаў па расійскім узоры, прапанаваных Парламентам Грузіі за апошнія месяцы, уключаючы рэпрэсіўны закон аб «замежных агентах», прыняты ў траўні 2024 года, нягледзячы на масавыя пратэсты, якія былі азмрочаны гвалтам з боку паліцыі і жорсткімі нападамі на мірных пратэстоўцаў з боку невядомых асоб. Паводле гэтага закона, арганізацыі, якія атрымліваюць больш за 20% гадавога фінансавання з-за мяжы, уключаючы PEN Грузіі, абавязаны зарэгістравацца як «арганізацыі, якія дзейнічаюць у інтарэсах замежнай дзяржавы», і сутыкаюцца з драконаўскімі патрабаваннямі да справаздачнасці. Закон таксама дае права Міністэрству юстыцыі Грузіі праводзіць «пільныя расследаванні», каб пераканацца, што арганізацыі выконваюць усе патрабаванні.

Канстытуцыя Грузіі гарантуе правы на свабоду выказвання, асацыяцыі і сходаў. Грузія з’яўляецца дзяржавай-удзельніцай Міжнароднага пакта аб грамадзянскіх і палітычных правах (ICCPR) і Еўрапейскай канвенцыі аб правах чалавека (ECHR), і таму абавязана выконваць, абараняць і забяспечваць правы, замацаваныя ў гэтых дагаворах. PEN International і PEN Грузіі заклікаюць улады Грузіі спыніць ігнараванне сваіх нацыянальных і міжнародных абавязацельстваў у галіне правоў чалавека і неадкладна адмяніць і змяніць усе законы, якія душаць свабоду слова, пачынаючы з закона аб «замежных агентах» і законапраекта аб сямейных каштоўнасцях. Спробы ўвесці далейшыя законы па расійскім узоры, якія душаць незалежныя галасы ў Грузіі, павінны быць спыненыя неадкладна.