Мы, ніжэйпадпісаныя НДА, заклікаем міжнародную супольнасць аказаць ціск на ўлады Саудаўскай Аравіі, каб яны неадкладна і безумоўна вызвалілі актывістку па абароне правоў жанчын Сальму аль-Шэхаб, якая нядаўна была асуджаная на 34 гады турэмнага зняволення за твіты ў падтрымку жанчын і захаванне асноўных правоў і свабод. Гэта самы вялікі тэрмін, вынесены мірнаму актывісту, які адстойвае свабоду слова ў Саудаўскай Аравіі. Гэта сведчыць аб пагаршэнні сітуацыі з правамі чалавека ў краіне.
Сальма Аль-Шэхаб, 34-гадовая маці дваіх дзяцей – гігіеніст-стаматолаг і аспірантка Універсітэта Лідса ў Вялікабрытаніі, дзе яна пражывала да затрымання. Яна была арыштаваная 15 студзеня 2021 года падчас адпачынку ў Саудаўскай Аравіі. Яе дапытвалі на працягу дзевяці з паловай месяцаў і трымалі ў адзіночным зняволені. Пасля Аль-Шэхаб паўстала перад спецыяльным крымінальным судом (СУС), які выкарыстоўваецца як інструмент рэпрэсій для падаўлення іншадумства ў каралеўстве. Аль-Шэхаб належыць да мусульманскай меншасці шыітаў, якія даўно пакутуюць ад рэпрэсій ўрада.
9 жніўня 2022 года Апеляцыйны суд па крымінальных справах прысудзіў Аль-Шэхаб 34 гады турэмнага зняволення. Прысуд стаў вынікам абуральна несправядлівага судовага разбіральніцтва, за якім рушыла забарона на выезд на такі ж тэрмін. Прад’яўленыя ёй абвінавачванні ўключалі “падтрымку тых, хто імкнецца парушыць грамадскі парадак” і публікацыю твітаў, якія “парушаюць грамадскі парадак”. Такімі, на думку ўладаў, сталі твіты, у якіх Аль-Шэхаб выказвала падтрымку вязням сумлення, у тым ліку актывістцы Руху за правы жанчын Луджайн аль-Хатлул. Прысуд таксама прадугледжвае закрыццё яе акаўнта ў Twitter і дэактывацыю яе нумара тэлефона.
Аль-Шэхаб была асуджана ў адпаведнасці з жорсткімі законамі Каралеўства аб барацьбе з тэрарызмам і кіберзлачыннасцю. Заканадаўства ўключае невыразныя фармулёўкі, якія крыміналізуюць правы на свабоду слова, асацыяцый і мірных сходаў у Саудаўскай Аравіі. У сакавіку 2022 года, праз 14 месяцаў пасля затрымання, ёй быў вынесены шасцігадовы прысуд, але ў ходзе апеляцыйнага працэсу тэрмін пакарання быў павялічаны, што прывяло да самага доўгага тэрміна мірнаму актывісту ў краіне. Гэта рашэнне можа быць абскарджана ў Вярхоўным судзе.
Мы рашуча асуджаем адвольны арышт і незаконны прысуд Аль-Шэхаб, які азначае далейшую эскалацыю падаўлення свабоды слова ў Саудаўскай Аравіі. У адрозненне ад рыторыкі ўладаў аб правах чалавека, уключаючы правы жанчын і прававыя рэформы, рэальныя рухаючыя сілы рэформаў – актывісты, якія выступаюць за асноўныя правы – працягваюць бязлітасна пераследавацца. Рэпрэсіўныя законы, у сваю чаргу, выкарыстоўваюцца для крыміналізацыі мірных выказванняў і актывізму.
Несправядлівы прысуд Аль-Шэхаб быў вынесены адразу пасля візіта прэзідэнта ЗША Джо Байдэна ў Саудаўскую Аравію, а таксама за тым, як прэзідэнт Францыі Эмануэль Макрон прыняў у Парыжы наследнага прынца Саудаўскай Аравіі і дэ-факта кіраўніка Мухамеда бін Салмана. Падобныя сустрэчы на высокім узроўні без вылучэння жорсткіх папярэдніх умоў толькі падштурхнулі кіраўніцтва каралеўства да далейшых парушэнняў, пра што многія з нас папярэджвалі яшчэ да паездкі Байдэна.
Паколькі глабальныя заклікі прыцягнуць кіраўніцтва Саудаўскай Аравіі да адказнасці – у прыватнасці, за забойства Джамаля Хашогі ў 2018 годзе, здзейсненае пры падтрымцы дзяржавы – становяцца ўсё цішэй, улады вяртаюцца да звыклай рэпрэсіўная мадэлі паводзінаў, якая з’яўляецца пастаяннай рысай праўлення кронпрынца з 2017 года. Гэта ўключае адвольныя арышты і затрыманні людзей, якія мірна ажыццяўляюць свае асноўныя правы і свабоды; працяглыя турэмныя тэрміны для мірных крытыкаў; адвольнае ўжыванне забароны на падарожжы супраць актывістаў, адбыўшых свой турэмны тэрмін; наўмысная медыцынская і адміністрацыйная халатнасць, якая прыводзіць да смерцяў у зняволенні; бесчалавечныя ўмовы ў цэнтрах утрымання пад вартай працоўных-мігрантаў і іх сем’яў.
Між тым, сёлета ўлады Саудаўскай Аравіі прывялі ў выкананне 120 смяротных прысудаў, што больш чым удвая перавышае лічбу за 2021 год. Гэта ўключае і смяротнае пакаранне 81 чалавека 12 сакавіка 2022 года — найбуйнейшае масавае пакаранне за апошнія дзесяцігоддзі.
Толькі бесперапынны міжнародны ціск на ўлады Саудаўскай Аравіі прывядзе да значнага прагрэсу ў справе поўнага захавання правоў і свабод чалавека ў краіне. Таму мы заклікаем міжнародную супольнасць, асабліва дзяржавы, якія валодаюць дыпламатычным уплывам, такія як ЗША і Вялікабрытанія, аказаць ціск на ўлады Саудаўскай Аравіі з мэтай неадкладнага і безумоўнага вызвалення Сальмы Аль-Шэхаб і адмены яе прысуду, а таксама вызвалення ўсіх іншых асоб, затрыманых у цяперашні час у каралеўстве за мірнае ажыццяўленне сваіх асноўных правоў і свабод.
Падпісаліся:
- ACAT-France
- Access Now
- ALQST for Human Rights
- Americans for Democracy & Human Rights in Bahrain (ADHRB)
- Amnesty International
- ARTICLE19
- Danish PEN
- Democracy for the Arab World Now (DAWN)
- Electronic Frontier Foundation
- English PEN
- European Centre for Democracy and Human Rights (ECDHR)
- European Saudi Organisation for Human Rights (ESOHR)
- FEMENA
- Freedom House
- The Freedom Initiative
- Freedom Now
- Gulf Centre for Human Rights (GCHR)
- Human Rights First
- Human Rights Foundation (HRF)
- Human Rights Sentinel
- IFEX
- The International Campaign for Freedom in the United Arab Emirates (ICFUAE)
- International Federation for Human Rights (FIDH), within the framework of the Observatory for the Protection of Human Rights Defenders
- International Service for Human Rights (ISHR)
- MENA Rights Group
- Peace Action
- PEN America
- PEN Belarus
- PEN International
- Project on Middle East Democracy (POMED)
- Red Line for Gulf (RL4G)
- Scholars at Risk
- SMEX (Social Media Exchange)
- The Tor Project
- Vigilance for Democracy and the Civic State
- World Organisation Against Torture (OMCT), within the framework of the Observatory for the Protection of Human Rights Defenders