У сувязі са з’яўленнем інфармацыі пра выпадкі недапушчальных паводзін з боку Андрэя Стрыжака, сузаснавальніка Фонду салідарнасці BYSOL, які, паводле заяў некалькіх беларускіх актывістак, рассылаў няпрошаныя фотаздымкі інтымнага характару і здзяйсняў іншыя няпрошаныя сэксуалізаваныя дзеянні, мы, прадстаўнікі беларускай праваабарончай супольнасці, заяўляем наступнае.
Мы выказваем падтрымку пацярпелым, ставімся да іх слоў з сур’ёзнасцю і спачуваннем, а таксама ўдзячныя тым, хто знайшоў у сабе сілы выступіць публічна.
Мы лічым недапушчальнымі любыя сэксуалізаваныя дзеянні ці камунікацыю, якія здзяйсняюцца без ясна выяўленай і свабодна дадзенай згоды. Учыненыя без згоды, такія дзеянні з’яўляюцца гвалтам. У сітуацыях, спалучаных з дысбалансам улады, такія дзеянні набываюць асабліва небяспечны і разбуральны характар і ствараюць атмасферу псіхалагічнай небяспекі.
Мы падтрымліваем абвешчанае Фондам BYSOL унутранае разбіральніцтва і адхіленне Андрэя Стрыжака ад кіроўнай пасады і выканання прадстаўніцкіх функцый ад імя арганізацыі на час такога разбору. Лічым гэта неабходным і адказным крокам.
Мы са шкадаваннем прызнаем, што праблема непрыстойных паводзін у грамадзянскім сектары – у тым ліку сэксуалізаваны гвалт, грубасць, прыніжэнне ці іншыя формы недапушчальнага ўзаемадзеяння, – значна шырэйшая за разгляданую сітуацыю, з’яўляецца комплекснай і патрабуе сістэмнага адказу ўсёй супольнасці.
Мы падкрэсліваем важнасць адкрытай і ўсебаковай дыскусіі па гэтых пытаннях для выпрацоўкі этычных нормаў, умацавання культуры правоў чалавека і бяспечнага ўзаемадзеяння. Дыскусіі і любыя разборы, нягледзячы на ўсю складанасць, павінны заставацца аб’ектыўнымі і ўзважанымі.
Мы асабліва адзначаем неабходнасць захоўваць правілы прафесійнай этыкі не толькі ў адносінах прамога падпарадкавання або ва ўзаемадзеянні з бенефіцыярамі, але і ў гарызантальных адносінах з калегамі і каляжанкамі па сектары – там, дзе няма фармальнай залежнасці. Нагадваем, што дзеянне Прынцыпаў дзейнасці праваабаронцаў Беларусі распаўсюджваецца і на адносіны праваабаронцаў паміж сабой, і на іх адносіны з прадстаўнікамі і прадстаўніцамі іншых прафесійных супольнасцяў.
Мы хочам нагадаць, што праваабарончая дзейнасць і любая іншая дзейнасць, звязаная з дапамогай людзям, накладае асаблівую сацыяльную адказнасць на тых, хто яе ажыццяўляе. Умовы вымушанай міграцыі, у якіх сёння знаходзіцца значная частка дэмакратычнай і праваабарончай супольнасцяў, ствараюць дадатковыя ўразлівасці, а адказнасць набывае яшчэ большае значэнне. Яна патрабуе не толькі захавання прафесійных нормаў, але і развітой самарэгуляцыі – гатоўнасці кожнага і кожнай адкрыта абмяркоўваць складаныя тэмы, рэагаваць на недапушчальныя паводзіны і браць асабістую адказнасць за свае дзеянні і агульную атмасферу ў супольнасці.
Зыходзячы са сказанага, мы заклікаем кожнага і кожную з арганізацый грамадзянскай супольнасці, медыя, палітычных структур і іншых інстытуцый:
- У любых адчувальных камунікацыях зыходзіць з прынцыпу ясна выяўленай згоды.
- Выключаць любое выкарыстанне дысбалансу ўлады.
- Не злоўжываць сацыяльным капіталам (прадстаўнікоў і прадстаўніц грамадзянскай супольнасці, медыя, палітычных структур і іншых інстытуцый) у асабістым жыцці.
- Рабіць праактыўны ўнёсак у стварэнне бяспечнага і паважлівага асяроддзя: развіваць уласную чуласць і сацыяльную кампетэнтнасць, рэагаваць на недапушчальныя паводзіны прадстаўнікоў і прадстаўніц супольнасці і падтрымліваць тых, хто паведамляе пра такія паводзіны.
- Рабіць захады па барацьбе з культурай гвалту на асабістым і прафесійным узроўні, пры неабходнасці прымаць адпаведныя палітыкі ў арганізацыі і імплементаваць іх.
Мы падкрэсліваем неабходнасць аказаць дапамогу і падтрымку пацярпелым ад гвалту. Мы таксама выказваем гатоўнасць супрацоўнічаць у распрацоўцы і ўкараненні палітык і практык, у адпаведнасці з падыходам, заснаваным на правах чалавека, у дзейнасць арганізацый грамадзянскай супольнасці і дэмакратычных сіл.
Беларускі дом правоў чалавека імя Барыса Звозскава
Беларускі ПЭН
Беларускі Хельсінкскі Камітэт
Human Constanta
Lawtrend
Офіс па правах людзей з інваліднасцю
Праваабарончы цэнтр «Вясна»
Прававая ініцыятыва
Respect-Protect-Fulfill